Gerede’nin 19. Yüzyıl Sosyal ve Ekonomik Yapısı Temettuat Defterleriyle Gün Yüzüne Çıktı

Bolu ili Gerede ilçesinde 1844 yılına ait Temettuat Defterleri üzerine uzun yıllar süren titiz bir çalışmayı tamamlayan araştırmacı-tarihçi Ramazan Kaşmer, “Gerede Temettuat Defterleri” adlı eserinin 2. baskısını yayımladı.

2015 yılında basılan “Gerede Temettuat Defterleri” kitabına gösterilen yoğun ilgi, 10 yıl aradan sonra 2025 yılında eserin 2. baskısının hazırlanmasını sağlamıştır. Bu ikinci baskıda, mükerrer yazılmış Viranbaşı Divanı’na ait 35 hanenin verileri düzenlenmiş, bilgi ve tablolar yeniden düzenlenerek güncellenmiştir. Ayrıca temettuat defterlerinde yer alan tüm şahısların isimleri dizinde ayrıntılı olarak gösterilmiş, ilk baskıda yer almayan birçok belge de bu baskıya eklenmiştir.

Kaşmer, Osmanlı arşivlerinde yer alan el yazması temettuat defterlerinden yola çıkarak hazırladığı bu kapsamlı çalışmada, Gerede’nin 19. yüzyıldaki sosyal ve ekonomik yapısını ayrıntılarıyla ortaya koydu. Araştırmada, Gerede şehir merkezi ve kazaya bağlı köylerin demografik yapısı, ziraat potansiyeli, hayvancılık oranı, üretim çeşitliliği, meslek dağılımı ve vergi sistemine ilişkin önemli bilgiler yer alıyor. Ayrıca dönemin toplumsal yapısı, gelir dağılımı ve Osmanlı’nın modernleşme süreciyle ilişkili mali uygulamaları da aydınlatılıyor.

Kaşmer, eserinin hazırlık sürecine ilişkin olarak şu ifadeleri kullandı:

“1993 yılında başlamış olduğum bu çalışma, kimi zaman yoğun çalışmayla, kimi zaman da bekletilerek yirmi sene gibi uzun bir dönemden sonra 2013 yılında son şekline ulaşmıştır. El yazılı arşiv belgelerinin okunması, elde edilen bilgilerin teyit edilmesi adeta iğneyle kuyu kazmak misali meşakkatli bir süreç olmuştur. Yeni tasnif sonucu arşiv dosyalarındaki bazı belgelerin çıkar umuduyla beklenmesi gerekmiştir. Nitekim Mayıs 2010’da Seviller Mahallesi’ne ait elli hanenin ve birkaç karyenin bilgilerine de ulaşılmıştır.”

Gerede Belediyesi’nin kuruluşunun 143. yılına denk gelen bu önemli yayının ilçeye kazandırılmasından duyduğu memnuniyeti dile getiren Kaşmer, şunları kaydetti:

“Gerede Belediyesinin kuruluşunun 143. yılında böyle bir eseri Gerede’mize kazandırmaktan büyük bir mutluluk duyuyorum. Kültürel ve tarihî değerlere önem vererek sosyal belediyecilik anlayışını en iyi şekilde uygulayan başta önceki dönem belediye başkanı Sayın Ömer Baygın ile 30 Mart 2014 seçimlerinde başkanlığı devralan Sayın Mustafa Allar’ın maddi ve manevi destekleriyle bu çalışma okuyucuya ulaşmıştır. Eserin yayımlanmasında emeği geçen herkese teşekkür ederim. Hayatımın en hayırlı ve heyecan verici işi olarak zevk ve titizlikle yaptığım bu çalışmanın tüm hemşehrilerime, okuyucu ve araştırmacılara faydalı olmasını diliyorum.”

Gerede Belediyesi olarak, kültürel mirasımıza sahip çıkma anlayışımız doğrultusunda ilçemizin köklü tarihine ışık tutan bu önemli eserin yayımlanmasına katkı sağlamaktan büyük bir gurur duyuyoruz. Tarihimize ve kültürel değerlerimize yönelik her türlü çalışmayı desteklemeye devam edeceğiz.

Not: “Gerede Temettuat Defterleri” 2. Baskıya gerede.bel.tr sitemizin Yayınlarımız kısmından ulaşabilirsiniz.